

Empathie begrijpen via narratief
Levensvaardigheden gerelateerd:
Empathie

Methodologie:
Focusgroep
Onderwerp:
Taal
Leeftijd/Graad:
11-14 jaar oud
Tijdstip:
3 uur – 3 bijeenkomsten
Materialen/suggesties
Literaire teksten (zoals verhalen, gedichten of fragmenten uit romans) die thema's met betrekking tot empathie behandelen. Aanbevolen voorbeeld: "De Kleine Prins" van Antoine de Saint-Exupéry.
Papier en pennen voor studenten.
Post-its of notitiepapier.
Whiteboard of wandkaart om op te schrijven.
Werkbladen, flip-over, computer/laptop, videoprojector, interactief whiteboard.
Het kan zijn dat leerlingen hun gevoelens met betrekking tot empathie niet zo goed kunnen uiten. Ze kunnen zich misschien niet voorstellen hoe het is om een personage uit een verhaal te zijn dat net voor een emotionele uitdaging staat. Als leerlingen het vermijden om hun gevoelens tegenover hun klasgenoten te uiten, nodigt de leraar/docent de meer gereserveerde leerlingen uit om hun ideeën te delen of helpt hem/haar hierbij.
Omschrijving van de activiteit:
Les 1: "Tekstuele verkenning"
Openingsactiviteit (10 minuten):
Begeleide discussie: begin met een korte discussie over het belang van empathie in interpersoonlijke relaties.
Concreet voorbeeld: Vraag leerlingen te reflecteren op een situatie waarin ze zich begrepen en gesteund voelden. Nodig ze uit om hun ervaringen kort met de klas te delen.
Begeleid lezen (20 minuten):
Leesactiviteit: leerlingen lezen een fragment uit een literaire tekst waarin empathische situaties worden besproken, zoals een fragment uit 'De kleine prins' van Antoine de Saint-Exupéry.
Begeleide discussie (15 minuten):
Discussie in de klas: Leid een discussie over de emoties die de passage oproept en de acties van de personages die empathie tonen.
Focusgroep (15 minuten):
Groepsactiviteit: Verdeel de klas in kleine groepjes en wijs elk een thema toe dat verband houdt met empathie, zoals pesten of sociale inclusie. Elke groep bespreekt persoonlijke ervaringen of observaties die verband houden met het toegewezen thema en hoe de personages elkaar begrijpen.
SPOOR 1
Les 2: "Creatieve expressie van empathie"
Warming-up activiteit (10 minuten):
Terugblik: Bekijk de discussies uit de vorige les en reflecteer op de behandelde onderwerpen.
Empathische schrijfopdracht (20 minuten):
Schrijfopdracht: Vraag de leerlingen zich voor te stellen dat ze een personage uit een verhaal zijn dat net een emotionele uitdaging heeft gehad. Ze schrijven een brief aan een denkbeeldige vriend waarin ze hun emoties en hun verlangen om begrepen te worden uiten. De focusgroepgesprekken dienen als inspiratie.
Presentatie en discussie (20 minuten):
Werk delen: Elke leerling krijgt de kans om zijn of haar schrijfwerk met de klas te delen. Na elke presentatie begin je een discussie over het vermogen om empathie te uiten door middel van schrijven.
Slotreflectie (10 minuten):
Collectieve reflectie: sluit af met een gezamenlijke reflectie op de les en het belang van het begrijpen en uiten van empathie in het dagelijks leven.
Onderzoek:
Criteria: De beoordeling is gebaseerd op actieve deelname tijdens discussies, de kwaliteit van het creatieve schrijven en positieve interactie in focusgroepen.
Laatste opmerkingen:
Doel: Deze activiteiten zijn gericht op het bevorderen van empathie door middel van literatuur en creatief schrijven, en moedigen leerlingen aan om empathie te begrijpen en te uiten in hun relaties en dagelijkse interacties. Het vormen van focusgroepen biedt de mogelijkheid tot diepere reflectie op belangrijke thema's, waardoor hun begrip verder wordt geconsolideerd en samenwerkingsvaardigheden worden ontwikkeld.
-------------
TRACK 1 Praktische gids voor focusgroeporganisatie:
Voorbereiding:
Thema's identificeren: Bepaal vóór de les verschillende thema's gerelateerd aan empathie waarop groepen zich kunnen richten. Bijvoorbeeld pesten, sociale inclusie, vriendschap, culturele diversiteit, enzovoort.
Verdeel de klas in groepen van 4-5 studenten. Zorg ervoor dat er in elke groep verschillende persoonlijkheden en perspectieven zitten.
Invoering:
Leg het doel uit: Maak aan het begin van de focusgroep duidelijk dat het doel is om openlijk en respectvol ervaringen en meningen over het toegewezen onderwerp te bespreken.
Respect en vertrouwelijkheid: benadruk het belang van wederzijds respect en vertrouwelijkheid van discussies binnen de groep.
Discussie-initiatie:
Richtvragen: Geef een aantal richtvragen om de discussie op gang te brengen en reflectie op de toegewezen onderwerpen te stimuleren. Bijvoorbeeld:
"Welke ervaringen heb je gehad of waargenomen met betrekking tot het toegewezen onderwerp?"
"Wat vind je van deze ervaringen?"
"Wat zijn de uitdagingen en kansen die dit thema met zich meebrengt?"
Welke uitdagingen kom je tegen als je de ervaringen van anderen probeert te begrijpen?
Wat maakt het voor jou makkelijker om je klasgenoten te begrijpen en te ondersteunen?
Welke strategieën kunnen volgens jou bijdragen aan een empathischere sfeer in onze klas?
Rotatie van de moderatorrol: Wijs voor elke groep een moderator aan. Deze persoon leidt de discussie en zorgt ervoor dat iedereen aan het woord komt.
Begeleiding van discussie:
Bevorder participatie: Zorg ervoor dat elk groepslid de kans krijgt om zijn of haar mening en ervaringen te uiten. Nodig de meer gereserveerde studenten uit om hun ideeën te delen.
Verdiep uw antwoorden: moedig deelnemers aan om hun antwoorden uit te leggen en toe te lichten. Vraag om verduidelijking en specifieke voorbeelden.
Tijdsmanagement: Houd de tijd in de gaten om ervoor te zorgen dat de discussie gefocust blijft en niet te veel op afzonderlijke onderwerpen focust.
Synthese en conclusie:
Synthese van ideeën: Vraag elke groep aan het einde van de discussie om de belangrijkste ideeën die tijdens de discussie naar voren zijn gekomen samen te vatten. Dit kan door een spreker aan te wijzen of de belangrijkste punten op een vel papier te schrijven.
Conclusie: Geef samen een korte reflectie op de discussie en benadruk hoe belangrijk het is om verschillende perspectieven te begrijpen en empathie te oefenen in het dagelijks leven.
Laatste opmerkingen:
Zorg ervoor dat er tijdens de focusgroep een veilige en respectvolle omgeving ontstaat, waarin studenten zich vrij voelen om hun mening te uiten zonder angst voor een oordeel. Discussies moeten begeleid worden, zodat studenten de ervaringen van anderen beter kunnen begrijpen en meer empathie kunnen ontwikkelen.